10 kỹ năng phòng cháy chữa cháy ai cũng phải biết

Kỹ năng phòng cháy chữa cháy đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ bản thân và những người xung quanh. Việc trang bị các kỹ năng phòng cháy không chỉ giúp xử lý tình huống hiệu quả mà còn góp phần giảm thiểu thiệt hại khi có sự cố xảy ra. Trong bài viết này, Thietbi114 sẽ hướng dẫn các kỹ năng sống phòng cháy chữa cháy cần thiết giúp bạn chủ động đối phó với nguy cơ cháy nổ tại gia đình, nơi làm việc và khu dân cư.

1. 10 kỹ năng thoát hiểm khi có cháy

Kỹ năng 1: Giữ bình tĩnh

Việc duy trì sự bình tĩnh là yếu tố quan trọng giúp xử lý tình huống hiệu quả hơn. Nếu phát hiện đám cháy nhỏ, cần nhanh chóng sử dụng bình chữa cháy để dập lửa ngay lập tức. Trong trường hợp cháy lớn, càng cần giữ bình tĩnh để tìm ra phương án xử lý an toàn và hiệu quả nhất.

Khi đám cháy có dấu hiệu lan rộng, cần ngay lập tức thông báo cho những người xung quanh để phối hợp xử lý kịp thời. Có thể báo động bằng nhiều cách như hô hoán, đánh kẻng hoặc phát thanh trên loa để mọi người nhanh chóng có biện pháp ứng phó.

Các kỹ năng phòng cháy chữa cháy đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ bản thân

Kỹ năng 2. Chống ngạt

Ngạt khí độc là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong các vụ hỏa hoạn. Để hạn chế nguy cơ này, hãy dùng khăn hoặc vải thấm nước để che kín mũi và miệng, giúp lọc không khí và giảm thiểu hít phải khói độc.

Tránh đến gần những khu vực dễ gây ngạt như phòng kín hoặc những nơi có nguy cơ phát nổ như bình gas, tủ lạnh, máy lạnh. Khi di chuyển trong đám cháy, cần cúi thấp người, trườn bò để tránh khói độc, đồng thời sử dụng khăn ướt che mũi để hỗ trợ hô hấp.

Trước khi thoát ra bằng cửa hoặc cầu thang, cần kiểm tra nhiệt độ của khu vực đó bằng cách đặt mu bàn tay lên cửa. Nếu cảm nhận được hơi ấm hoặc nóng, hoặc thấy khói lửa thoát ra từ phía bên kia, không nên mở cửa. Trong trường hợp bị kẹt lại, cần chèn kín các khe hở để hạn chế khói và lửa lan vào phòng, đảm bảo an toàn trong khi chờ lực lượng cứu hộ đến hỗ trợ.

Kỹ năng 3: Di chuyển an toàn, không dùng thang máy

Khi xảy ra hỏa hoạn, việc đầu tiên mà người quản lý thường làm là ngắt toàn bộ hệ thống điện để hạn chế nguy cơ cháy lan. Điều này đồng nghĩa với việc nếu đang sử dụng thang máy, bạn có thể bị mắc kẹt bên trong do mất điện đột ngột.

Hố thang máy có khả năng hút khói rất mạnh, chỉ trong thời gian ngắn sau khi cháy bùng phát, khói sẽ lấp đầy toàn bộ hố thang, khiến người mắc kẹt bên trong có nguy cơ bị ngạt khói và mất ý thức nhanh chóng. Đây là một trong những lý do quan trọng cần tuyệt đối tránh sử dụng thang máy khi có cháy, bởi hệ thống điện có thể bị ảnh hưởng, khiến thang dừng hoạt động bất ngờ.

Di chuyển an toàn, không dùng thang máy khi cháy

Ngoài ra, hầu hết thang máy hiện nay không được trang bị cửa chống cháy, chỉ có thể chịu nhiệt ở một mức độ nhất định. Nếu nhiệt độ tăng cao, khói và lửa có thể dễ dàng lan vào bên trong thang máy, đe dọa tính mạng người sử dụng.

Một số loại thang máy hiện đại có cảm biến cháy, khi phát hiện hỏa hoạn sẽ tự động di chuyển về một tầng đã được lập trình sẵn, thường là tầng 1. Tuy nhiên, nếu tầng 1 đang bốc cháy mạnh nhất, việc thang tự động di chuyển đến đây có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho người bên trong.

Vì vậy, khi có cháy, luôn ưu tiên sử dụng cầu thang bộ để thoát hiểm, tuyệt đối không dùng thang máy để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.

Kỹ năng 4: Mở cửa an toàn khi có cháy

Trước khi mở cửa, cần kiểm tra nhiệt độ bằng cách đặt mu bàn tay lên cửa. Nếu cảm thấy cửa ấm hoặc nóng, có thể đám cháy bên ngoài đang rất lớn, lúc này không nên mở cửa mà cần tìm một lối thoát khác an toàn hơn.

Nếu kiểm tra thấy an toàn, khi mở cửa cần nghiêng người, tránh đối diện trực tiếp với cửa để phòng trường hợp lửa tạt vào.

Trong tình huống lửa đã bùng phát mạnh và khói bao trùm hành lang khiến việc thoát ra ngoài không thể thực hiện, cần giữ bình tĩnh, dùng chăn ẩm hoặc băng dính bịt kín khe cửa để ngăn khói độc xâm nhập. Sau đó, ở yên trong phòng và chờ lực lượng cứu hộ đến đưa đến nơi an toàn.

Kỹ năng 5: Báo động khi bị mắc kẹt

Khi khói đã lan rộng và không thể tìm thấy lối thoát qua cửa chính, hãy nhanh chóng di chuyển ra ban công hoặc cửa sổ, dùng giọng nói lớn để cầu cứu. Ngoài ra, có thể sử dụng khăn, áo sáng màu, đèn pin, đèn flash điện thoại để ra hiệu cho lực lượng cứu hộ.

Ngay khi có cơ hội, gọi đến số 114 để thông báo tình hình và vị trí cụ thể, giúp lực lượng phòng cháy chữa cháy triển khai cứu hộ nhanh chóng.

Kỹ năng 7: Nghe theo chỉ dẫn của đội cứu hỏa

Sau khi được đưa ra khỏi khu vực nguy hiểm, cần giữ bình tĩnh và lắng nghe kỹ hướng dẫn từ đội cứu hộ để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Không tự ý sơ cứu hoặc làm theo người khác khi chưa được hướng dẫn. Nếu có thể, hãy hỗ trợ người già, trẻ nhỏ hoặc người khuyết tật trong quá trình sơ tán.

Nghe theo chỉ dẫn của đội cứu hỏa

Kỹ năng 8: Không trốn trong không gian kín như nhà vệ sinh

Nhiều người có thói quen chạy vào nhà vệ sinh hoặc phòng kín để tránh lửa, nhưng đây không phải lựa chọn an toàn. Những khu vực này thường không có cửa sổ hoặc hệ thống thông gió tốt, khiến khói độc dễ dàng tràn vào.

Ngoài ra, lực lượng cứu hộ sẽ ưu tiên giải cứu những người ở khu vực dễ tìm trước, trong khi người trốn trong phòng kín có nguy cơ bị mắc kẹt và mất cơ hội sống sót cao hơn.

Kỹ năng 9: Xử lý khi bị bén lửa vào người

Nếu bị lửa bén vào người, tuyệt đối không được chạy, vì gió sẽ làm ngọn lửa cháy mạnh hơn. Hãy nhanh chóng tìm nguồn nước gần nhất để dập lửa, hoặc nằm xuống đất, úp hai tay vào mặt và lăn qua lăn lại cho đến khi lửa tắt hoàn toàn.

Nếu quần áo bị cháy, cần dừng cử động ngay lập tức, nằm xuống và tiếp tục lăn cho đến khi dập tắt lửa.

Trong trường hợp bị đè lấp trong đám cháy, điều quan trọng nhất là bình tĩnh và thở đều, không hoảng loạn để tránh mất sức. Nếu có người đến gần, hãy gọi thật to để họ phát hiện và cứu giúp kịp thời.

Kỹ năng 10: Kỹ năng xử lý sau khi thoát ra ngoài

Sau khi thoát khỏi đám cháy, điều quan trọng là cần tiếp tục giữ bình tĩnh và di chuyển đến khu vực an toàn. Mỗi tòa nhà có thiết kế khác nhau, vì vậy trước khi sinh sống hoặc làm việc tại một tòa cao ốc, cần tìm hiểu kỹ về các lối thoát hiểm để có phương án ứng phó trong tình huống khẩn cấp.

Ngoài lối thoát chính, cũng cần biết các phương án thoát hiểm thay thế trong trường hợp lối đi chính bị chặn bởi lửa hoặc khói. Nếu đang ở trong nhà cùng gia đình, hãy di chuyển nhanh chóng trong tư thế cúi thấp, hướng về cửa thoát hiểm gần nhất để giảm nguy cơ hít phải khói độc.

Khi chạy ra ngoài, nên men theo bờ tường để giữ phương hướng trong điều kiện khói dày đặc, đồng thời tránh bị xô ngã khi có nhiều người di chuyển cùng lúc. Nếu không còn lối thoát nào khả thi và cần trèo ra cửa sổ, chỉ thực hiện khi chắc chắn rằng bên ngoài có người hỗ trợ hoặc có phương tiện cứu hộ an toàn.

2. Cách thoát hiểm khi cháy ở chung cư

Khi xảy ra cháy lớn tại chung cư, khí độc có thể nhanh chóng lan rộng, gây nguy hiểm đến tính mạng. Trong tình huống này, cần bình tĩnh và tìm lối thoát hiểm an toàn. Nghe thông báo chỉ dẫn từ loa phát thanh và thông báo cho những người xung quanh để họ kịp thời di chuyển.

Khi vượt qua khu vực có lửa hoặc khói, hãy dùng chăn, khăn ướt trùm kín đầu, che miệng mũi hoặc sử dụng mặt nạ phòng độc nếu có. Điều này giúp hạn chế hít phải khí độc, bảo vệ hệ hô hấp.

Trang bị thiết bị phòng cháy chữa cháy đầy đủ

Trong quá trình thoát hiểm, cúi thấp người, bò hoặc đi men theo tường để giữ phương hướng và tránh bị ngạt khói. Trước khi mở cửa, kiểm tra nhiệt độ bằng mu bàn tay, tránh mở cửa nếu cảm thấy nóng. Nếu không thể thoát qua cửa chính, hãy tìm ban công, cửa sổ để ra tín hiệu cầu cứu.

Khi không có phương án thoát hiểm nào khả thi, có thể dùng thang dây, rèm cửa, ga trải giường nối lại để trèo xuống dưới. Tuyệt đối không nhảy từ tầng cao xuống để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Một số lưu ý khi thoát hiểm

Báo động cho mọi người xung quanh và đóng cửa phòng để hạn chế khói lan rộng. Khi thoát ra ngoài, sử dụng khăn, áo sáng màu hoặc đèn pin để nhân viên cứu hỏa dễ nhận diện. Không sử dụng thang máy khi có cháy vì có thể mất điện và khiến bạn bị mắc kẹt, chỉ nên dùng thang bộ để di chuyển ra ngoài.

Nếu đủ tỉnh táo và còn khỏe mạnh, bạn có thể giúp đỡ những người xung quanh nhưng chỉ trong khả năng của mình. Nắm rõ sơ đồ thoát nạn khi sống hoặc làm việc trong tòa nhà để chủ động thoát hiểm khi có sự cố. Khi đã thoát ra ngoài, không quay lại để lấy đồ đạc hay tìm kiếm người khác, chỉ nên thông báo vị trí của họ cho lực lượng cứu hộ.

Tuân thủ hướng dẫn của nhân viên cứu hỏa để đảm bảo an toàn trong quá trình sơ tán. Nếu cửa thoát hiểm đang đóng, kiểm tra nhiệt độ trước khi mở bằng cách đặt mu bàn tay lên cửa. Không mở cửa nếu thấy cửa ấm hoặc nóng. Khi quần áo bị bén lửa, không chạy mà ngay lập tức nằm xuống đất, che mặt lại và lăn qua lăn lại cho đến khi dập tắt lửa.

Nếu thấy người khác bị cháy quần áo, hướng dẫn họ nằm xuống và lăn người. Có thể dùng chăn, mền hoặc áo khoác để dập lửa. Khi gặp nạn nhân bị bỏng, ngạt khói hoặc bất tỉnh, cần sơ cứu ban đầu trước khi đưa họ đến cơ sở y tế. Gọi ngay 114 để báo cháy, cung cấp vị trí chính xác để lực lượng cứu hộ hỗ trợ kịp thời.

3. Biện pháp đề phòng hỏa hoạn

Tình trạng cháy nổ hiện nay xảy ra thường xuyên và diễn biến phức tạp, do đó việc thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy là điều vô cùng quan trọng. Không để vật dụng dễ cháy nổ gần khu vực bếp hoặc nguồn điện. Không dự trữ xăng dầu hay chất đốt trong nhà, nếu có chỉ nên cất trữ số lượng nhỏ ở khu vực an toàn. Đậu ô tô, xe máy cách xa bếp nấu để tránh nguy cơ cháy lan.

Hạn chế sử dụng vật liệu dễ cháy như gỗ, xốp, mút để trang trí nội thất. Không vừa sạc điện thoại vừa sử dụng để tránh nguy cơ chập cháy. Lắp đặt aptomat và cầu dao ngắt điện để tự động ngắt khi hệ thống quá tải. Đặt bàn là, quạt sấy ở nơi an toàn, không để trẻ nhỏ và người già tiếp xúc với các thiết bị này.

Tham gia tập huấn phòng cháy chữa cháy là điều quan trọng

Bố trí bàn thờ hợp lý, tránh gần vật dễ cháy, hạn chế sử dụng nhiều vàng mã, hương nến. Khi sử dụng bếp gas, cần lắp đặt vách ngăn chống cháy và kiểm tra ống dẫn gas để tránh chuột cắn thủng. Trước khi ra khỏi nhà, kiểm tra và tắt tất cả thiết bị điện, bếp gas và khóa van gas.

Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ như thang dây thoát hiểm, bình chữa cháy, mặt nạ chống khói. Chuẩn bị sẵn dụng cụ phá cửa như búa, rìu, xà beng để mở lối thoát khi cần thiết. Không để đồ vật cản trở cửa thoát hiểm hoặc ban công để đảm bảo đường thoát nạn luôn thông thoáng. Mỗi gia đình nên thiết kế lối thoát hiểm và tìm hiểu các phương án sơ tán trước khi sự cố xảy ra.

Khi có cháy, cần ngay lập tức thông báo cho mọi người xung quanh, gọi cứu hỏa hoặc liên hệ với đội dân phòng, cảnh sát xã hoặc phường gần nhất. Bên cạnh đó, nên sử dụng các phương tiện có sẵn như bình chữa cháy để dập lửa, đồng thời nhanh chóng di chuyển theo lối thoát hiểm để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.

Kỹ năng phòng cháy chữa cháy không chỉ giúp mỗi cá nhân chủ động trong việc xử lý tình huống khẩn cấp mà còn bảo vệ an toàn cho cộng đồng. Việc trang bị các kỹ năng phòng cháy, từ nhận diện nguy cơ đến cách thoát hiểm, sử dụng thiết bị chữa cháy và tuân thủ quy định an toàn, sẽ giúp giảm thiểu tối đa hậu quả do hỏa hoạn gây ra. Liên hệ Thietbi114 qua hotline 0866.644.114 (Hà Nội) hoặc 0355.326.114 (Phú Thọ) để trang bị các thiết bị phòng cháy chữa cháy chất lượng, đảm bảo an toàn, phòng ngừa rủi ro bạn nhé.

Để bảo vệ bản thân và những người xung quanh, mỗi người cần nâng cao kỹ năng sống phòng cháy chữa cháy và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng ngừa.