Trụ nước chữa cháy là gì? Nguyên lý hoạt động và các loại phổ biến hiện nay

Trụ nước chữa cháy ngoài nhà là thiết bị không thể thiếu trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, đặc biệt tại các khu vực công cộng, khu dân cư, nhà xưởng hoặc các tuyến đường lớn. Đây là nơi kết nối trực tiếp với nguồn nước phục vụ công tác chữa cháy khẩn cấp, giúp lực lượng PCCC dễ dàng lấy nước khi có sự cố xảy ra. Việc lắp đặt và bảo trì trụ tiếp nước chữa cháy ngoài nhà đúng chuẩn không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả dập lửa mà còn đảm bảo an toàn cho cả cộng đồng.

Trụ chữa cháy là gì?

Trụ nước chữa cháy là một thiết bị chuyên dụng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), được thiết kế để cấp nước phục vụ công tác dập lửa khi xảy ra hỏa hoạn. Đây là thiết bị cực kỳ quan trọng, đóng vai trò là nguồn cung cấp nước tại chỗ, hỗ trợ hiệu quả cho lực lượng cứu hỏa trong quá trình chữa cháy.

Trụ nước chữa cháy có thể bắt gặp ở nhiều vị trí khác nhau như: khu vực công cộng, tòa nhà chung cư, trung tâm thương mại, nhà máy, khu công nghiệp, khu dân cư hoặc trên các tuyến đường phố. Những nơi này thường có mật độ dân cư cao, tập trung nhiều thiết bị điện hoặc chất dễ cháy nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ.

Mặc dù xuất hiện thường xuyên trong đời sống hàng ngày, nhưng nhiều người không nhận ra đây là trụ nước chữa cháy. Trên thực tế, chúng có hình dạng là các trụ sắt hoặc hợp kim, được sơn màu đỏ nổi bật, có các họng cấp nước được đậy kín bằng nắp, thậm chí một số còn được cố định bằng khóa dây xích. Những trụ này được đặt trên vỉa hè, trong khuôn viên khu công nghiệp hoặc gần các tòa nhà cao tầng.

Trụ nước chữa cháy là một thiết bị chuyên dụng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy

Cấu tạo của trụ chữa cháy

Trụ nước chữa cháy có cấu tạo không quá phức tạp nhưng phải đảm bảo chắc chắn và hiệu quả trong việc cấp nước khẩn cấp. Các bộ phận chính bao gồm:

• Nắp bảo vệ trục van: giúp bảo vệ bộ phận điều khiển dòng nước bên trong khỏi bụi bẩn và hư hỏng cơ học.
• Họng & nắp nhỏ/lớn: nơi kết nối với ống dẫn nước từ xe cứu hỏa hoặc hệ thống chữa cháy di động.
• Thân trụ: là phần chính của thiết bị, thường được làm bằng gang, sắt hoặc hợp kim và phủ sơn đỏ chống gỉ.
• Trục van và cánh van: có vai trò điều chỉnh việc mở – đóng dòng nước từ hệ thống cấp nước chính.
• Lỗ xả nước đọng: giúp thoát nước tồn đọng bên trong trụ sau khi sử dụng, tránh gây hư hỏng do ứ đọng.
• Xích bảo vệ nắp họng: đảm bảo họng không bị mất cắp hoặc tháo mở trái phép.

>>> Xem thêm: Quy định về lắp đặt trụ nước chữa cháy bạn cần biết

Tìm hiểu chi tiết về trụ cấp nước chữa cháy ngoài nhà

Trụ nước chữa cháy hoạt động theo nguyên tắc nào?

Nguyên lý hoạt động của trụ nước chữa cháy là: luôn trong trạng thái đóng và chỉ được kích hoạt khi cần sử dụng. Khi xảy ra cháy nổ, lực lượng chữa cháy hoặc người có trách nhiệm sẽ mở nắp bảo vệ ra khỏi khớp nối họng cấp nước, sau đó dùng tay quay hoặc thiết bị chuyên dụng để xoay van – nước từ hệ thống cấp nước ngầm sẽ chảy ra.

Ngoài ra, trụ còn có thể kết nối trực tiếp với đường ống dẫn nước từ xe cứu hỏa hoặc hệ thống chữa cháy chuyên dụng. Khi nối khớp ống của xe cứu hỏa với đầu van của trụ, lực hút từ máy bơm sẽ giúp hút nước từ trụ lên xe để dập lửa.

Vai trò của trụ chữa cháy

Trụ nước chữa cháy đóng vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng trong công tác phòng cháy chữa cháy, nhất là tại các khu vực thành thị – nơi không có sẵn các nguồn nước tự nhiên như ao, hồ, sông, suối. Trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn, nguồn nước từ trụ chữa cháy sẽ đóng vai trò dự trữ, cung cấp nước trực tiếp hoặc bổ sung cho xe cứu hỏa, giúp công tác cứu hỏa diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Trụ chữa cháy là nơi kết nối trực tiếp hệ thống cấp nước thành phố với thiết bị chữa cháy thông qua các họng cấp nước tiêu chuẩn. Chính nhờ thiết bị này, lính cứu hỏa có thể chủ động tiếp cận và dập tắt đám cháy trong thời gian ngắn nhất, hạn chế thiệt hại về người và tài sản.

Ngoài vai trò chữa cháy, trụ nước chữa cháy còn mang ý nghĩa là một trong những tiêu chí bắt buộc khi đánh giá mức độ an toàn phòng cháy của các công trình. Theo quy định, tất cả các công trình dân dụng, đặc biệt là tại các khu chung cư cao tầng, khu dân cư đông người, đều phải được bố trí hệ thống trụ nước chữa cháy theo tiêu chuẩn. Trên các tuyến phố, hệ thống trụ chữa cháy cũng cần được lắp đặt đầy đủ và đảm bảo khả năng vận hành khi cần thiết.

Trụ nước chữa cháy đóng vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng trong công tác phòng cháy chữa cháy

Các loại trụ chữa cháy phổ biến hiện nay

Trụ nước chữa cháy được phân chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên tiêu chí cấu tạo, chức năng hoặc hình thức lắp đặt. Tùy vào nhu cầu sử dụng và đặc điểm của từng khu vực, người ta sẽ lựa chọn loại trụ phù hợp để đảm bảo hiệu quả chữa cháy.

Phân loại theo hình thức lắp đặt:

Có hai loại phổ biến là trụ chữa cháy nổi và trụ chữa cháy ngầm.

• Trụ chữa cháy nổi là loại thường thấy trên vỉa hè hoặc trong khuôn viên công trình, có phần họng tiếp nước nhô lên trên mặt đất. Khi xảy ra hỏa hoạn, chỉ cần kết nối ống dẫn nước với họng chờ và mở van là có thể sử dụng ngay.
• Trụ chữa cháy ngầm được lắp đặt bên dưới mặt đất. Khi cần sử dụng, phải dựng cột lấy nước chuyên dụng để tiếp cận nguồn nước từ trụ. Loại này thường được lắp đặt tại những khu vực yêu cầu cao về mỹ quan hoặc hạn chế lấn chiếm mặt bằng.

Phân loại theo số lượng họng tiếp nước:

Trụ nước chữa cháy còn được chia thành các loại dựa vào số lượng họng cấp nước gồm:

• Trụ 1 họng
• Trụ 2 họng
• Trụ 3 họng
• Trụ 4 họng

Số lượng họng cấp nước càng nhiều thì khả năng tiếp ứng nước càng lớn, phù hợp với các công trình quy mô rộng hoặc có mức độ rủi ro cháy nổ cao.

Trụ tiếp nước chữa cháy ngoài nhà đóng vai trò quan trọng

Quy trình lắp đặt trụ nước chữa cháy đúng chuẩn

Việc lắp đặt trụ nước chữa cháy cần được thực hiện đúng quy định để đảm bảo hiệu quả sử dụng khi xảy ra sự cố. Trụ phải được đặt ở vị trí dễ tiếp cận, không bị che khuất và luôn trong tư thế thẳng đứng, đúng khoảng cách, đúng kỹ thuật.

Cụ thể như sau:

Đối với trụ nước chữa cháy nổi được lắp đặt trên vỉa hè hoặc đường giao thông:

• Khoảng cách tối thiểu từ trụ đến tường nhà là 5 mét.
• Trụ phải cách mép vỉa hè ít nhất 2,5 mét.
• Khoảng cách giữa hai trụ nước gần nhau phải nhỏ hơn hoặc bằng 150 mét.
• Họng lớn của trụ phải quay về phía lòng đường để thuận tiện cho xe chữa cháy kết nối.

Đối với trụ chữa cháy ngầm:

• Hố trụ phải cách công trình ngầm tối thiểu 0,5 mét.
• Trụ được đặt trong hố hình vuông có cạnh 1.200mm. Nắp hố trụ có thể là hình vuông hoặc hình tròn.
• Hố phải chịu được tải trọng của các phương tiện lên tới 20 tấn, bảo đảm an toàn trong điều kiện giao thông đô thị.

Việc lắp đặt trụ nước chữa cháy cần được thực hiện đúng quy định để đảm bảo hiệu quả sử dụng khi xảy ra sự cố

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng trụ chữa cháy

Trụ nước chữa cháy là tài sản công, phục vụ mục đích cứu hỏa. Người dân không được tự ý mở hoặc sử dụng nước từ trụ cho mục đích cá nhân. Việc này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm giảm hiệu quả ứng phó khi xảy ra hỏa hoạn.

Bảo trì và bảo dưỡng định kỳ là việc làm bắt buộc để đảm bảo trụ luôn hoạt động tốt. Các cơ quan chức năng cần thường xuyên kiểm tra tình trạng van, họng cấp nước, nắp bảo vệ và các bộ phận khác để phát hiện hư hỏng và xử lý kịp thời.

Tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của trụ chữa cháy là rất cần thiết. Khi hiểu rõ về công dụng và tầm quan trọng của thiết bị này, người dân sẽ có ý thức giữ gìn, bảo vệ và tránh hành vi phá hoại hay sử dụng sai mục đích.

Trụ cấp nước chữa cháy ngoài nhà đóng vai trò chiến lược trong việc cung cấp nguồn nước kịp thời khi xảy ra hỏa hoạn. Để đảm bảo hiệu quả hoạt động, các trụ tiếp nước chữa cháy ngoài nhà cần được lắp đặt đúng kỹ thuật, định kỳ kiểm tra và bảo trì theo quy định. Đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong thiết kế PCCC của công trình mà còn là giải pháp chủ động để bảo vệ người dân và tài sản trước nguy cơ cháy nổ ngày càng phức tạp hiện nay.