Quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy theo tiêu chuẩn 2025 mới nhất 

Việc tuân thủ quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy là điều kiện bắt buộc để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho công trình. Hệ thống báo cháy tiêu chuẩn không chỉ giúp phát hiện sớm nguy cơ hỏa hoạn mà còn hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản. Cùng Thietbi114 tìm hiểu chi tiết về quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy qua bài viết sau.

Quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy

Dựa vào tiểu mục 4.2 thuộc Mục 4 của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5738:2021 về Phòng cháy chữa cháy – Hệ thống báo cháy tự động – Các yêu cầu kỹ thuật như sau:

• Phát hiện cháy nhanh chóng theo chức năng đã được đề ra (Tức là hệ thống phải được thiết kế và lắp đặt sao cho phù hợp với đặc điểm của từng khu vực, loại hình công trình để phát hiện cháy nhanh nhất có thể).   
• Chuyển tín hiệu khi phát hiện cháy thành tín hiệu báo động rõ ràng để những người xung quanh có thể thực hiện ngay các biện pháp thích hợp (Tín hiệu báo động phải dễ nhận biết bằng âm thanh, ánh sáng hoặc cả hai, tùy theo quy định và yêu cầu cụ thể).   
• Có khả năng chống nhiễu tốt (Đảm bảo hệ thống không bị ảnh hưởng bởi các tác động bên ngoài như nhiễu điện từ, nhiễu sóng, rung động… gây ra báo động giả).
• Báo hiệu nhanh chóng và rõ ràng mọi trường hợp sự cố của hệ thống (Ví dụ: mất điện, đứt dây, hỏng thiết bị…).
• Không bị ảnh hưởng bởi các hệ thống khác lắp đặt chung hoặc riêng rẽ (Hệ thống báo cháy phải hoạt động độc lập và không bị ảnh hưởng bởi các hệ thống khác như hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống điều hòa không khí…).

Quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy theo tiêu chuẩn mới nhất

• Không bị tê liệt một phần hay toàn bộ do cháy gây ra trước khi phát hiện ra cháy (Các thiết bị của hệ thống phải được bảo vệ để có thể hoạt động ngay cả trong điều kiện cháy ban đầu, giúp hệ thống kịp thời phát hiện và báo động trước khi bị hư hại hoàn toàn).
• Hệ thống báo cháy phải bảo đảm độ tin cậy và thực hiện đầy đủ các chức năng đã được đề ra mà không xảy ra sai sót. (Nhấn mạnh về chất lượng của hệ thống, khả năng hoạt động ổn định và chính xác).
• Những tác động bên ngoài gây ra sự cố cho một bộ phận của hệ thống không được gây ra những sự cố tiếp theo trong hệ thống. (Đảm bảo tính ổn định và khả năng phục hồi của hệ thống, tránh tình trạng sự cố lan truyền).   

Tóm lại, việc lắp đặt hệ thống báo cháy không chỉ đơn thuần là lắp các thiết bị mà còn phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu kỹ thuật nêu trên để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả, tin cậy, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản khi có sự cố cháy nổ xảy ra.

Xem thêm: Cấu tạo chuông báo cháy, nguyên lý hoạt động của chuông báo cháy

Hệ thống báo cháy sẽ có những bộ phận nào?

Dựa theo tiểu mục 4.5 Mục 4 của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5738:2021 về Phòng cháy chữa cháy – Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật, thành phần của một hệ thống báo cháy được quy định như sau (diễn đạt chi tiết và rõ ràng hơn):

Hệ thống báo cháy bao gồm các bộ phận cơ bản sau:

Trung tâm báo cháy (Fire Alarm Control Panel – FACP): Đây là bộ não của hệ thống, có nhiệm vụ nhận tín hiệu từ các đầu báo cháy, xử lý và đưa ra tín hiệu báo động. Trung tâm báo cháy cũng có thể hiển thị trạng thái của hệ thống, vị trí báo cháy và các thông tin khác.

Đầu báo cháy tự động (Automatic Fire Detector): Thiết bị này có khả năng tự động phát hiện ra các dấu hiệu của cháy như khói, nhiệt độ tăng cao, lửa hoặc các sản phẩm cháy khác. Có nhiều loại đầu báo cháy khác nhau như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, đầu báo lửa… tùy thuộc vào mục đích sử dụng và đặc điểm của khu vực cần bảo vệ.

Hộp nút ấn báo cháy (Manual Call Point): Đây là thiết bị cho phép con người chủ động kích hoạt báo động khi phát hiện cháy. Thường được đặt ở các vị trí dễ thấy, dễ tiếp cận.

Xem thêm: Hướng dẫn cách đấu điện chuông báo cháy và lắp đặt theo tiêu 

Thường xuyên kiểm tra hệ thống báo cháy, chữa cháy

Các bộ phận liên kết: Bao gồm hệ thống dây dẫn, cáp kết nối các thiết bị với nhau và với trung tâm báo cháy. Đảm bảo tín hiệu được truyền tải thông suốt và ổn định.

Nguồn điện: Cung cấp năng lượng cho toàn bộ hệ thống hoạt động. Bao gồm nguồn điện chính (điện lưới) và nguồn điện dự phòng (ắc quy) để đảm bảo hệ thống vẫn hoạt động khi mất điện.

Ngoài các bộ phận cơ bản trên, tùy theo yêu cầu cụ thể của từng công trình, hệ thống báo cháy còn có thể bao gồm các bộ phận bổ sung sau:

Các module: Ví dụ như module giám sát, module điều khiển, module giao tiếp… giúp mở rộng chức năng của hệ thống như giám sát trạng thái các thiết bị ngoại vi, điều khiển các thiết bị chữa cháy tự động (bơm chữa cháy, van điện từ…), kết nối với hệ thống quản lý tòa nhà (BMS).

Các thiết bị truyền tín hiệu: Có thể là các thiết bị truyền tín hiệu đến trung tâm giám sát từ xa, hoặc các thiết bị truyền tin báo cháy đến điện thoại di động.

Các thiết bị giám sát: Ví dụ như còi báo cháy, đèn báo cháy, bảng hiển thị phụ… giúp thông báo rõ ràng hơn về sự cố cháy cho những người xung quanh.

Lựa chọn loại đầu báo cháy cho hệ thống báo cháy thì cần chú ý vấn đề gì?

Dựa trên tiểu mục 4.6 Mục 4 của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5738:2021 về Phòng cháy chữa cháy – Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật, việc lựa chọn loại đầu báo cháy cần được xem xét cẩn thận dựa trên các yếu tố sau (diễn đạt chi tiết và dễ hiểu):

4.6 Các yếu tố cần lưu ý khi lựa chọn đầu báo cháy:

4.6.1 Lựa chọn đầu báo khói: Cần chọn loại đầu báo khói có độ nhạy phù hợp với từng loại khói khác nhau. Ví dụ, khói từ đám cháy âm ỉ sẽ khác với khói từ đám cháy có ngọn lửa, do đó cần lựa chọn đầu báo có khả năng phát hiện loại khói đặc trưng đó.

4.6.2 Sử dụng đầu báo lửa trong các trường hợp sau:

• Khi đám cháy ban đầu xuất hiện ngọn lửa hoặc bề mặt bị quá nhiệt (thường trên 600°C).
• Khi chiều cao của phòng vượt quá giới hạn hiệu quả của đầu báo khói hoặc đầu báo nhiệt. Điều này thường xảy ra ở các nhà xưởng cao, nhà kho lớn.
• Khi tốc độ phát triển của đám cháy rất nhanh, việc phát hiện cháy bằng các loại đầu báo khác không đảm bảo kịp thời, gây nguy hiểm cho người và tài sản.

4.6.3 Độ nhạy của đầu báo lửa: Cần đảm bảo độ nhạy của đầu báo lửa tương ứng với phổ bức xạ của ngọn lửa được tạo ra bởi các vật liệu cháy trong khu vực được bảo vệ. Mỗi loại vật liệu cháy sẽ tạo ra ngọn lửa có phổ bức xạ khác nhau, do đó cần lựa chọn đầu báo có khả năng nhận biết phổ bức xạ đó.

4.6.4 Sử dụng đầu báo nhiệt: Nên sử dụng đầu báo nhiệt ở những nơi mà đám cháy ban đầu chủ yếu phát sinh nhiệt và khi việc sử dụng các loại đầu báo khác có thể gây ra báo cháy giả. Ví dụ, ở những nơi có nhiều bụi hoặc hơi nước, đầu báo khói có thể bị báo động nhầm, trong khi đầu báo nhiệt sẽ hoạt động chính xác hơn.

Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng nút chuông báo cháy đúng cách để đảm bảo an toàn

Cần lắp đặt hệ thống báo, chữa cháy đúng quy định

4.6.5 Lưu ý khi sử dụng đầu báo nhiệt gia tăng/kép và cố định:

Không nên sử dụng đầu báo nhiệt gia tăng hoặc đầu báo nhiệt kép (kết hợp cả gia tăng và cố định) trong môi trường có sự biến động nhiệt độ đột ngột và bất thường vượt quá 5°C/phút. Sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng này có thể kích hoạt báo động giả.

Không nên sử dụng đầu báo nhiệt cố định trong môi trường mà nhiệt độ do đám cháy tạo ra có thể không đạt đến ngưỡng kích hoạt của đầu báo, hoặc đạt ngưỡng này sau một thời gian quá dài (vượt quá thời gian phát hiện cháy theo quy định). Điều này sẽ làm chậm trễ việc phát hiện cháy.

4.6.6 Ngưỡng nhiệt độ kích hoạt của đầu báo nhiệt: Khi chọn đầu báo nhiệt, cần đảm bảo ngưỡng nhiệt độ kích hoạt của đầu báo nhiệt cố định hoặc đầu báo nhiệt kép phải cao hơn ít nhất 20°C so với nhiệt độ tối đa của môi trường tại vị trí lắp đặt. Điều này giúp tránh báo động giả do nhiệt độ môi trường thông thường.

4.6.7 Sử dụng kết hợp các loại đầu báo: Khi không xác định được hiện tượng đặc trưng của sự cháy trong khu vực bảo vệ (ví dụ: không biết chắc chắn đám cháy sẽ sinh ra nhiều khói hay nhiệt), nên sử dụng kết hợp các loại đầu báo cháy nhạy cảm với các hiện tượng cháy khác nhau (ví dụ: kết hợp đầu báo khói và đầu báo nhiệt) hoặc sử dụng đầu báo cháy hỗn hợp (có khả năng phát hiện nhiều hiện tượng cháy).

Quy định về lắp đặt hệ thống báo cháy yêu cầu tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn an toàn PCCC và thiết kế kỹ thuật. Việc lắp đặt đúng quy chuẩn giúp hệ thống hoạt động hiệu quả, kịp thời phát hiện và cảnh báo nguy cơ cháy nổ, bảo vệ an toàn cho con người và tài sản. Đầu tư vào một hệ thống báo cháy đạt chuẩn không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là giải pháp tối ưu để giảm thiểu rủi ro.